Laptop alırken izlenmesi gereken üç adım vardır. Bunları sırasıyla değineceğim.
1. İhtiyaçlarınızı Belirlemek
Laptop almaya karar verdiyseniz öncelikle onu ne için kullanacağınızı tespit etmeniz gerekir. Eğer sadece internette gezinip basit ofis yazılımları kullanacaksanız, ucuz bir netbook işinizi fazlasıyla görecektir. Bu tarz laptoplar küçük ekranlı ve tek çekirlekli işlemcisi olan hafif, ucuz ve basit ürünlerdir. Ultra taşınabilir sınıfa giren bu tarz cihazları her an yanınızda taşıyarak internetteki rutin işlerinizi rahatlıkla halledebilirsiniz. Netbook’lar adı üzerinde “internet” için tasarlandıkları için bu cihazlarda oyun oynamak gibi bir amacınız olmamalı. Maksimum pil ömrü ve taşınabilirlik hedeflendiğinden hem az donanım özelliğine sahiptirler hem de zayıf işlemcileriyle size internette gezinebilecek kadar performansı ancak sunabilirler.
Birtakım hesap ağırlıklı yazılımları(grafik ve mühendislik yazılımları gibi) kullanarak iş yapacaksanız, sizi bu konuda sıkıntıya sokmayacak ve yarı yolda bırakmayacak daha güçlü ve pahalı bir ürün seçmelisiniz. Bu ürünlerde işlem gücü en önemli faktör olduğundan en az çift çekirdekli güçlü bir işlemciye sahiptirler. Bunun yanında rahat çalışabileceğiniz geniş bir ekranı olan usb, firewire, HDMI, bluetooth gibi bağlantı arabirimleri destekleyen cihazların tercih edilmesi yerinde olur.
Eğlence ve oyun ağırlıklı kullanım içinse, ürün gamındaki en pahalı cihazlara yönelmek kaçınılmazdır. Bu tarz laptoplarda güçlü bir işlemci, paylaşımsız RAM’a sahip olan ekran kartı ve iyi bir grafik çipseti olmazsa olmazlardandır. İkincil öneme sahip olan şeyler ise, ekranın kalitesi ve soğutma başarısıdır. Ekran oyunlarda ghosting gibi sorunlar oluşturmayacak gözü az yoran kaliteli bir yapıda olmalıdır. Bu laptoplar yüksek mhz değerlerine sahip olduklarından soğutma açısından çok iyi tasarlanmış olmaları gerekir. Aksi taktirde işlemci veya grafik çipseti ısındığı için oyunun ortasında yavaşlayarak oyun zevkine limon sıkan bir laptopu hiçkimse istemez. Soğutma problemleri oyun oynanan ve 1 yıldan fazla kullanılmış olan her 10 laptopun 8’inde görülen bir sorundur.
2.Aradığınız Özelliklerdeki Ürünü Seçmek
İhtiyacımızı belirledikten sonra aranan özelliklerdeki en yakın ürünü seçmek gerekir. İşlemci açısından bakarsak Intel ve AMD arasında pek fark yoktur. Hangi marka size daha sıcak geliyorsa onu tercih edebilirsiniz. Ama genel anlamda oyunlar ve multimedya özellikler açısından Intel bir adım daha önde gidiyor diyebiliriz. Tabi bu noktada fiyat faktörünü de göz önünde bulundurmak gerekir. Çünkü tek başına işlemci fiyatları farklı markalar için benzer seviyelerde de olsa, anakart fiyatları Intel cephesinde oldukça yüksek maliyetler getirebiliyor.
Grafik çipseti olarak Nvidia ve ATI her ikisi de birbirine çok yakın performans vermekteler. Fakat oyun üreticilerinin çoğunun Nvidia ile özel anlaşmalar yaparak optimize edildiğini düşünürsek, Nvidia çipset kullanan cihazlar tercih sebebi olabilir. Bu noktada en önemli konu ekran kartı belleğinin paylaşımsız olmasıdır. Paylaşımlı RAM’a sahip olan cihazlar paylaşımsız olanlara göre ciddi anlamda az performans vermektedir.
Aynı anda kullandığınız uygulama sayısına bağlı olarak RAM miktarını da mümkün olduğu kadar yüksek seçmeye çalışmak mantıklı olacaktır. Fiyatları oldukça alt seviyelere inmişken RAM için verilecek ekstra bedelin performans getirisi oldukça iyi olacaktır. 3GB ve üstü RAM’a sahip olan bir laptop her türlü uygulama ve oyunu hiç sorun çıkarmadan tampon belleğine alacaktır.
Sabit disk alanını gözönüne aldığımızda yine alabileceğimiz en yüksek depolama miktarını tercih etmek her zaman kullanışlı olur. Günümüzde özellikle video anlamında HD(High Definion) yani yüksek tanımlı video içerikleri hayatımıza her geçen gün daha fazla girmektedir. Bu nedenle “Hard Disk ne kadarbüyükse o kadar çabuk dolar” sözünü de aklımızdan çıkarmayarak, sabit disk konusunda kapasiteye önem vermeliyiz. Tabi SSD’lerin yaygınlaşması ile depolama alanında çok daha konforlu günler bizi bekliyor olacak buna eminim.
Geri kalan özellikler sizin isteklerinize göre şekillenecek şeylerdir. Yani işlemci, ram, hdd ve ekran kartı dışındaki özelliklerde dilediğiniz şekilde seçim yapabilirsiniz.
Örnek bir cihazın özellik tablosu üzerinde ne işe yaradıklarını öğrenelim:
Chip Seti: Intel GM45 Chipset (Seçtiğiniz işlemciye göre anakartın üzerinde bulunan kuzey köprüsü yongasıdır. Performans anlamında bir önemi yoktur.)
İşlemci Tipi: Intel Core 2 Duo (İşlemcinin modeli)
İşlemci: P7350 (İşlemcinin model kodu)
İşlemci Cache: 3 MB L2 cache (İşlemcinin önbelleği. Ne kadar büyük olursa; birden fazla uygulamada aynı anda çalışılırken o kadar rahat işlem yapılır.)
İşlemci FSB: 1066Mhz (Front Side Bus hızı, ne kadaryüksek olursa o kadar iyidir. İşlemcinin kuzey köprüsü çipsetiyle olan haberleşme hızının mhz cinsinden karşılığıdır.)
İşlemci Hızı: 2 Ghz (İşlemcinin işlem hızı)
Ekran Özelliği: 15.4″ / 1280 x 800 / WXGA (Ekran boyutu / çözünürlük / görüntü formatı; ekran olarak taşınabilirliği de düşünerek mümkün oldukça büyük ve yüksek çözünürlüklü olanları tercih etmeye özen gösterin.)
Ekran Kartı: Paylaşımsız – ATI Mobility Radeon™ HD 4650 (Belki de en önemli özellik satırı budur. Paylaşımsız olması kesinlikle tavsiye edilir. Ekran kartı modeli için de en performanslı olanın tercih edilmesi büyükönem taşır.)
Ekran Kartı Hafızası: 1024 MB (Ekran kartı için 512 MB üzerindeki bellek miktarı her laptop için gereksizdir. Çünkü laptopların ekran çözünürlükleri çok fazla olmadığından 512 MB üzerine ihtiyaç duymazlar. Hatta 256 MB bile gayet yeterli miktarlardır. Ama önemli olan bu belleğin paylaşımsız olmasıdır.)
Sistem Belleği: 2048MB 800MHz (3 GB ve üzerini tercih edebilirsiniz. Ne kadar RAM o kadar az darboğaz.)
Sabit Disk Kapasitesi: 320GB 5400RPM 8MB (Laptop disklerinin dönüş hızı 5400 RPM olduklarından tampon bellek ve kapasite miktarı dışında bir faktör kalmıyor. Mümkün oldukça yüksek depolama alanı tercih sebebi olmalıdır. Fakat tampon belleğin katkısı zaten yavaş olan bu disklerde pek farkedilmemektedir. Bu nedenle fazla önemi yoktur.)
Optik Sürücü: DVD Dual Yazıcı (Günümüzde kullanımı her ne kadar azaldıysa da, olması iyi birşeydir fakat çok yer kapladığından olmaması da tercih edilebilir.)
Klavye: TR/Q (Türkçe Q klavye, olmazsa olmazların başında gelir. Diğer türü de F klavyedir. F klavye Türkçe için uygun daha uygun olsa da kullanımı yaygın olmadığından tercih edilmez.)
Kablosuz İletişim: Wireless 802.11a/b/g/n (Kablosuz internet bağlantısı kurmak için gereklidir yani olmazsa olmazdır.)
Bluetooth Özelliği: Yok (Cep telefonu ve kablosuz mouse-oyun kumandaları gibi cihazları laptopunuza bağlamak veya kullanmak istiyorsanız, bu arabirimin olması gereklidir.)
USB (Adet): 2 (En az 3 USB girişi tercih edilmelidir.)
FireWire: Yok (Daha çok video kameraları bağlamak için kullanılan yüksek hızlı bir veri iletim potudur. 60 MB/saniye gibi veri akışlarını mümkün kılar. Video işleriyle uğraşanlar için önemlidir.)
10/100 Ethernet: Var (İki bilgisayarı veya harici modemleri kablo ile bağlamak için gerekli olan ethernet portudur. Olmazsa olmazdır.)
Pil Ömrü (Saat): 2 (Pil ömrü minimum 2 saat ve üzeri olması şarttır. Daha azı pek bir işe yaramaz. 3 saat ve üstü tercih sebebidir.)
HDMI: Yok (Günümüzün ve geleceğin görüntü ve ses arabirimidir. Tek birince kablo üzerinden yüksek tanımlı görüntü ve ses iletimi yapabildiğinden çoğunlukla tercih edilmektedir. LCD, plazma veya LED televizyonların bağlantı şekilleri budur. Bu girişin olması büyük avantajdır.)
Webcam: Var (Karşılıklı videolu görüşme yapmak için tercih edilir. Fazla önemli değildir.)
Parmak İzi Okuyucu: Yok (Sizden başkasının bilgisayarınızı kullanmasını istemiyor ve önemli bilgilerinizi taşıyorsanız, önemli bir özelliktir.)
Kart Okuyucu: 5-in-1 (SD , MMC , MS , XD , MS PRO) (Cep telefonu, dijital fotoğraf makinası gibi cihazların hafıza kartlarının okunmasını sağlayan kısımdır. Oldukça gereklidir.)
Ağırlık: 2.9 Kg (2 kg seviyesi makul ağırlıklardır.)
Boyutlar: 358 x 256 x 37.0 / 41 mm
3. Fiyat – Performans Karşılaştırması Yapmak
Özellikleri benzer olan cihazları internetteki alışveriş siteleri üzerindeki karşılaştırma tablolarından veya bizzat kendiniz karşılaştırarak değerlendirmeli ve en uygun fiyatlı olanı seçmelisiniz. Kalite açısından Sony, Apple, Alienware gibi üst düzey cihazlar hariç; bütün laptoplar birbirine benzer özellik ve performans sunmaktadır. Tercihinizi bunlardan ucuz olanı yönünde kullanmak mantıklı olacaktır. Fakat benim tavsiyem bir laptopu almadan önce internette ısınma problemi yaşanıp yaşanmadığı konusunda ufak bir araştırma yapmanız yönündedir. Eğer cihaz hakkında birçok yerde ısınma şikayetleri okuduysanız, kesinlikle o laptoptan uzak durum derim. Alacağınız dizüstü bilgisayar şimdiden hayırlı olsun.
